Skromny wkład Fundacji Klucz w obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości Polski
Jak wiemy, w 1918 r. Polska odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli. Lata te wypełnione były zrywami niepodległościowymi oraz pozytywistyczną pracą w różnych dziedzinach życia. Działalność Józefa Piłsudskiego oraz Legionów Polskich w czasie pierwszej wojny światowej i szczęśliwy zbieg upadku wszystkich trzech mocarstw zaborczych umożliwiły powstanie II Rzeczypospolitej.
Odrodzenie Polski miało wielki, pozytywny wpływ na świadomość narodową, na dalszy bieg historii. Okres międzywojenny to nie tylko budowa Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego. W okresie tym wyrosło patriotyczne pokolenie, którego przedstawiciele są bohaterami "Czasu honoru" Jarosława Sokoła. Wprawdzie nie jest to wykazane w powieści, ani w jej pierwowzorze - w serialu telewizyjnym "Czas Honoru", lecz skądinąd wiemy, że również byli niewidomi, którzy czynnie angażowali się w ruch oporu w okresie objętym fabułą powieści. Powstanie niepodległej Polski w 1918 r. umożliwiło rozbudowę szkolnictwa dla niewidomych i patriotyczne wychowanie niewidomej młodzieży. Oczywiście, niewidomi nie mogli walczyć z bronią w ręku, ale opieka nad rannymi żołnierzami, powstańcami i partyzantami w Laskach, a także organizowanie ruchu oporu, przede wszystkim przez majora Edwina Wagnera, ale działalność polityczna Stanisława Bukowieckiego, ale tajne nauczanie Januarego Kołodziejczyka były możliwe.
Fundacja "Klucz" stara się eksponować możliwości i zaangażowanie niewidomych w różnych dziedzinach życia. Między innymi na naszym portalu www.klucz.org.pl, w cyklu "Z laską przez tysiąclecia" opublikowaliśmy obszerne artykuły: "Niewidomi politycy" oraz "Niewidomi walczący o demokrację i wolność Polski".
Wracajmy jednak do "Czasu honoru". Na portalu http://literackie-zamieszanie.blogspot.com autorka o pseudonimie Izabela Łęcka-Wokulska pisze m.in.:
"Tak naprawdę to nie zamierzałam czytać książki Czas honoru, bo myślałam sobie, że po co czytać coś, co obejrzałam w tak mistrzowskim wydaniu w serialu? Że napisano książkę dla pieniędzy, nie wiadomo po co.
Ale niedawno pani Dorota Koman zarekomendowała tę książkę, więc to była dla mnie najlepsza rekomendacja. Sięgnęłam. I wsiąkłam kompletnie w świat przedstawiony książki. I pojawiły się dylematy: iść spać czy czytać, wykonywać swoje obowiązki czy czytać... Takie tam rozterki książkowego mola.
Przyznałam powieści 8 gwiazdek, więc doszukałam się w niej czegoś więcej niż powielania fabuły powieści.
Wyliczam:
- Jest to świetna powieść historyczna w typie przygodowym, nie pozbawiając się prawdy historycznej, ani wartości, ani ciekawości akcji. Bez wahania mogą po nią sięgnąć młodzi, jak i starsi oraz obcokrajowcy, nieznający historii Polski (bo autor opatrzył powieść przypisami, a ja w swej naiwności zakładam, że to dla obcokrajowców, bo każdy Polak wie, co to była Armia Krajowa i kim był generał Władysław Sikorski, ale może gimnazjaliści nie wiedzą? Na szczęście nie wiem tego, bo otchłanie ignorancji i głupoty raczej mnie nie pociągają, do dowiadywania się).
- Autor udziela czytelnikom dużej lekcji historii, w tym tomie od 1939 roku do 1942. Lekcji w formie powieści".
I dalej recenzentka pisze:
"- Autor rozszerza i opisuje motywacje psychologiczne zachowań bohaterów. Jego założenie jest takie, że ludzie się nie zmieniają, że wojna ujawnia motywy, którymi się kierują w życiu. Jeden z bohaterów, brat bohaterki, który pracuje w granatowej policji o tym mówi.
- Mamy szerokie spektrum postaw wobec tak ekstremalnego doświadczenia, jakim jest wojna i okupacja: strach, odwaga, honor, miłość, troska o bliskich, namiętność, zazdrość, ????? (te znaki zapytania oznaczają osoby, które bez powodów pisały donosy do Pana Gestapo).Nie rozumiem takich ludzi, więc nazwałam to ?????.
- Mamy ukazane pełniej niż w filmie, jak to zawalił się dotychczasowy świat: arystokracja, robotnicy, elita intelektualna i niewykształceni, władza i naród. Pokazała to postać Bronka, profesorostwa Sajkowskich".
Jest to wspaniała rekomendacja książki.
Niewidomi i słabowidzący chętnie czytają literaturę historyczną, zwłaszcza dotyczącą walk Polaków w dwudziestym stuleciu. Jak większości Polaków, tak niewidomych i słabowidzących dumą napawa fakt, że tylko Polacy potrafili stworzyć podziemne państwo ze wszystkimi niezbędnymi instytucjami oraz najsilniejszy w okupowanej Europie ruch oporu. Wielką dumą napawa nas również fakt, że Niemcy nie potrafili powołać polskiego rządu kolaboracyjnego. W wielu podbitych krajach powstały rządy faszystowskie współpracujące z III Rzeszą, których wojska walczyły u boku Niemiec. W Polsce również były osoby, które podpisały folkslistę, które były konfidentami, ale był to margines. Polskie państwo podziemne potrafiło przeciwstawić się osobom bez charakteru, bez kręgosłupa moralnego i, w razie potrzeby, likwidować zdrajców, których działalność była wyjątkowo szkodliwa. Naród jako całość w okresie okupacji niemieckiej i sowieckiej wykazał się godnymi podziwu postawami patriotycznymi. O tym będą mogli przekonać się czytelnicy trzytomowej powieści "Czas honoru" Jarosława Sokoła.
Akcja pierwszego tomu serii pt. "Warszawa" obejmuje lata 1939-1942 i rozgrywa się w Warszawie pod okupacją niemiecką. Z lektury pierwszego tomu poznajemy m.in. przeszłość bohaterów - cichociemnych - którzy w filmie pojawiają się dopiero po zrzucie do Polski w 1941 r.
W tomie drugim - "Przed burzą" - poza wydarzeniami rozgrywającymi się w Warszawie, do fabuły autor włączył - nieujęte w filmie wydarzenia rozgrywające się na przedwojennych Kresach Wschodnich - akcję Wachlarz i eksterminację Polaków na Wołyniu.
Tom trzeci pt. "Pożegnanie z Warszawą" - obejmuje m.in. powstanie warszawskie i kończy się po jego upadku.
Całość jest bogatym źródłem wiedzy o życiu pod okupacją, o walce Polaków oraz o różnych postawach, które ujawniają się w okresach wielkiej próby.
Jesteśmy przekonani, że lektura "Czasu honoru" będzie dla wielu niewidomych i słabowidzących dobrym uzupełnieniem przeżyć związanych z uroczystościami setnej rocznicy odzyskania niepodległości Polski. Kiedy będziemy wspominali dzieło wielkich Polaków - Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Paderewskiego, Wincentego Witosa, Ignacego Daszyńskiego, Józefa Hallera i wielu innych, będziemy mogli uświadomić sobie również, że walki Polaków na wszystkich frontach drugiej wojny światowej, a także dziesięciomilionowy ruch Solidarności z Lechem Wałęsą na czele były wynikiem również istnienia II Rzeczypospolitej.
W tym miejscu warto dodać, że w walkę o demokrację w naszym kraju angażowali się również niewidomi, których świadomość ukształtowana została doświadczeniami historycznymi. A oto kilka nazwisk:
Zygmunt Stanisław Łenyk - (osoba całkowicie niewidoma) działacz Konfederacji Polski Niepodległej,
Zdzisław Jamrożek (znaczny stopień niepełnosprawności z tytułu utraty wzroku oraz z niepełnosprawnością narządu ruchu - gpp - gościec przewlekły postępujący) był działaczem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz jednym z założycieli Konfederacji Polski Niepodległej,
Ryszard Dziewa (osoba całkowicie niewidoma) angażował się w zbiórki funduszy na pomoc represjonowanym robotnikom, podpisywanie petycji do władz, w walkę o transmisję Mszy Świętej w Polskim Radiu i Telewizji,
Piotr Stanisław Król (osoba słabowidząca) działacz Solidarności, redaktor podziemnych czasopism, pisarz i poeta wolnościowy,
Jerzy Szczygieł (osoba całkowicie niewidoma bez nogi) - pisarz, redaktor "Niewidomego Spółdzielcy", który zatrudniał i w inny sposób pomagał dziennikarzom zwolnionym z pracy w okresie stanu wojennego.
Wydanie "Czasu honoru", a tym samym wkład naszej Fundacji w obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, były możliwe dzięki dofinansowaniu tej pozycji przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
"Czas honoru" powstał jako serial telewizyjny emitowany przez Telewizję Polską w latach 2008-2014. Fabuła filmu stała się pierwowzorem dla trzytomowej serii książek współautora scenariusza Jarosława Sokoła. Nie stanowią one czystego przeniesienia treści filmu na powieść historyczną, wykraczają bowiem poza scenariusz zarówno tematycznie (rozpoczęcie akcji w 1939 roku, liczne wątki poboczne), jak i pod względem ukazania psychologicznej głębi postaci oraz oddania prawdy historycznej. Kolejne tomy ukazywały się nakładem wydawnictwa Zwierciadło, rok po roku, w latach 2011-2013.
Osoby z dysfunkcją wzroku dotychczas nie miały dostępu do "Czasu honoru" w wersji literackiej. Wydanie w DAISY omawianej pozycji, dzięki wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zmieniło tę niekorzystną sytuację. Wzbogacone zostały zbiory literatury w formie przystosowanej dla osób niewidomych i słabowidzących o pełną serię "Czas honoru" Jarosława Sokoła.
Osoby, które dotąd nie korzystały z naszych wydawnictw informujemy, że Multimedialny standard DAISY, którym posługujemy się w naszych projektach, został opracowany specjalnie dla osób niepełnosprawnych wzrokowo. Pozwala on nadać książce postać najbliższą wersji czarnodrukowej, a równocześnie zapewnia łatwość nawigowania zgodnie z oryginalną strukturą książki. Istotnym udogodnieniem jest możliwość wypożyczania książek w DAISY za pośrednictwem Internetu oraz na dowolnym nośniku, jakim dysponuje czytelnik zgłaszający się do biblioteki.
Książki na płytach CD - w nakładzie 500 egzemplarzy każda – przekażemy w marcu bibliotekom uprawnionym do obsługiwania osób z dysfunkcją wzroku. Wykaz tych placówek znajduje się na stronie internetowej www.klucz.org.pl.
Zachęcamy do korzystania z książek wydawanych przez naszą Fundację, a także z artykułów o tematyce rehabilitacyjnej, środowiskowej i informacyjnej zamieszczanych na naszej stronie www.klucz.org.pl.
Pojekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Fundacja KLUCZ, 02-493 Warszawa, ul. Krańcowa 23/27
tel/fax: (022) 873-15-29 | e-mail:
Pełne dane kontaktowe