Książka DAISY
Tradycyjna książka mówiona stanowi analogową prezentację książki drukowanej. Natomiast, cyfrowa książka mówiona (A Digital Talking Book) - DTB jest multimedialną prezentacją tejże książki drukowanej. W obu przypadkach wykorzystany jest zapis ludzkiego głosu do produkcji danej pozycji.
Czym są Cyfrowe Książki Mówione?
Z początkiem rozwoju standardu DAISY, czytelnicy z różnych krajów świata dzielili się swoimi uwagami dotyczącymi wymagań, jakie powinna spełniać tzw. "w pełni dostępna książka mówiona".
Dla tych, którzy uczestniczyli w tych konsultacjach, było oczywiste, że analogowy zapis książek mówionych nie spełnia ich oczekiwań. Brak szybkiego dostępu do żądanego fragmentu książki, nieporęczność samego nośnika, słaba jakość nagrania to tylko niektóre krytyczne uwagi. To spowodowało, że producenci książek mówionych zaczęli przenosić swoje zainteresowanie na cyfrowe książki mówione. Tym niemniej cyfrowo produkowane książki, w których do zapisu wykorzystano ludzki głos, nie mogły zaspokoić wszystkich wymagań, szczególnie tych dotyczących szybkiego dostępu do określonego miejsca w książce czy też przemieszczania się z danego miejsca w inne.
Format książek DAISY, DTB (Digital Talking Books) rzeczywiście wychodzi naprzeciw wymaganiom czytelników książek mówionych, dając możliwości dostępu i nawigacji jak nigdy dotąd w książkach nagranych przy użyciu ludzkiego głosu. Materiały odnoszące się do wytycznych produkowania książek w formacie tzw. DAISY DTB czy materiały treningowe mówią o 6 rodzajach tych książek. 4 z 6 typów oferują zaawansowany dostęp poprzez połączenie pliku dźwiękowego z tekstowym i to właśnie połączenie stanowi o wyższości standardu DAISY nad innymi formami zapisu cyfrowego pliku dźwiękowego. To właśnie połączenie jest dla czytelnika kluczowym elementem dostępności nawigacji w obrębie tego formatu książek mówionych.
Zgodnie ze strukturą DAISY, 6 typów DAISY DTB książek to:
1. Pełna wersja dźwiękowa, jedynie z tytułem.
Jest to książka mówiona DTB pozbawiona struktury nawigacyjnej, jedynie tytuł jest w formie tekstowej.
2. Pełen dźwięk, jedynie z centrum nawigacyjnym typu (NCC bądź NCX).
Jest to dwuwymiarowa struktura książki mówionej DTB oferująca zarówno sekwencyjny jak i hierarchiczny sposób nawigacji. Struktura ta oddaje w pewnym sensie możliwość poruszania się wewnątrz książki mówionej, korzystając jak gdyby ze spisu treści, czasami pozwalając przemieszczać się czytelnikowi ze strony na stronę.
3. Pełen dźwięk z centrum nawigacyjnym i z częściowym tekstem.
Jest to typ struktury książki DTB jak opisano powyżej zawierający pewne dodatkowe elementy tekstowe. Dodatkowe komponenty tekstowe mogą się pojawiać kiedy wyszukiwanie terminów bądź bezpośredni dostęp do tekstu może być korzystny jak na przykład indeks itp. Dźwięk i tekst w tym typie DAISY DTB są zsynchronizowane.
4. Pełen dźwięk i pełen tekst.
Jest to typ struktury książki mówionej DTB zawierający pełną wersję dźwiękową i tekstową danej pozycji, gdzie oba elementy są w pełni zsynchronizowane. Tego rodzaju struktura pozwala na produkcję kopii Braille'owskiej gdy zachodzi potrzeba.
5. Pełen tekst i częściowy dźwięk
Jest to typ książki DTB o strukturze zawierającej pełną wersję tekstową i tylko częściowo dźwięk. Przykładem mogą być słowniki, które zawierają jedynie dźwiękowe nagranie odnoszące się do wymowy słów. Jak w poprzednich typach tak i w tej strukturze tekst i dźwięk są połączone.
6. Pełen tekst bez dźwięku:
Taki typ książki DAISY DTB zawiera centrum nawigacyjne wewnątrz tekstu elektronicznego i może być używany do produkcji kopii Braille'owskich.
Aktualnie europejskie i amerykańskie biblioteki oferują niepełnosprawnym czytelnikom 140 000 tytułów książek w formacie DAISY.
Książki wydane w formacie DAISY mają wyjątkowo korzystne zastosowanie w edukacji, gdyż zapewniają połączenie między słowem pisanym i odpowiadającym tekstem czytanym przez lektora. Jak korzystnym może być w nauczaniu języków możliwość przeczytania danego tekstu i odsłuchania go z oryginalną wymową. wiedzą ci, którzy są niewidomi, słabo widzący bądź cierpią na dysleksję. Osoby takie mogą mieć dostęp do danej pozycji w każdej możliwej formie, czy to dźwiękowej, czy w powiększonym druku. Czytelnik może błyskawicznie wyszukiwać żądane rozdziały, strony, frazy czy nawet słowa.
Fundacja KLUCZ, 03-289 Warszawa, ul. G. Rossiniego 17/14
e-mail:
Pełne dane kontaktowe